Na zdjęciu od lewej: Bogusław Krydziński, Mietek Krydziński, Jan Włodarek i Andrzej Laskowski, fot. Jan Rozmarynowski
HISTORIA POLSKIEJ KULTURYSTYKI (1977-1978)
Można przyjąć, że marazm trwający w polskiej kulturystyce od roku 1971, zakończył się 13.09.1976 r., tzn. w dniu, w którym to Zarząd Główny Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej dokonał zmiany składu Centralnej Komisji Kulturystyki. Komisja była organem społecznym o dużych kompetencjach, określającym kierunki rozwoju kulturystyki wyczynowej i sportowej oraz koordynującym i programującym działalność krajowej kulturystyki.
Do nowej Komisji powołano fachowców spośród entuzjastów ćwiczeń siłowych, wywodzących się zwłaszcza z byłych zawodników, sędziów i działaczy, głównie zaś spośród tych, którzy mieli znaczny dorobek sportowy i organizacyjny.Była to decyzja nad wyraz słuszna, gdyż tylko ludzie doświadczeni byli w stanie nadać kulturystyce właściwe ramy organizacyjne. Utworzono okręgi, ustanowiono społeczne komisję wojewódzkie i miejskie, ujednolicono i usprawniono systemy: zawodów, szkolenia instruktorów i sędziów.
Już na początku 1977 r. istniał ład, a nowe struktury były sprawne i przejrzyste. Przed nowymi ludźmi Komisji stało jeszcze najważniejsze i najtrudniejsze zadanie, od realizacji, którego zależała przyszłość polskiej kulturystyki. Należało przekonać władzę sportu o celowości rozwijania zarówno kulturystyki rekreacyjnej, jak i wyczynowej, co wymagało wielowątkowych działań.
Głównemu Komitetowi Kultury Fizycznej i Turystyki oraz Zarządowi Głównemu Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej przedstawiono wiele argumentów, które miały „usprawiedliwiać” upowszechnianie tej dyscypliny sportowej. Atutowe z nich artykułowały, że uprawianie kulturystyki:
rozwija mięśnie, sprawność i siłę;
jest pomostem i znakomitą przepustka do inny sportów siłowych, w tym olimpijskich;
przysposabia do trudów służby wojskowej i jest pomocne w wykonywaniu w wielu zawodów;
uodparnia psychicznie i sprzyja rozwojowi pozytywnych cech charakteru;
wzmacnia zdrowie i podnosi sprawność fizyczną;
nie wymaga sprzętu specjalistycznego, można ćwiczyć wszędzie.
Przyznając, że „duże muskuły" bez ogólnej sprawności psychofizycznej nie mają większej wartości, broniono wyczynowej kulturystyki, wskazując, że to ćwiczenia na rzecz zdrowia, sprawności i ładnej sylwetki, co samo w sobie zaprzecza zarzutom o patologii w rozwoju mięśni. Mocno akcentowano to, że polski model kulturystyki „siła, sprawność, zdrowie” jest już jedną z form rekreacji fizycznej akceptowanej powszechnie przez społeczeństwo.
W tym duchu, w prasie ogólnopolskiej, ukazał się artykuł pt. „Silny i sprawny”, w którym podbudowano fakt, iż ćwiczenia kulturystyczne cieszą się ogromnym powodzeniem młodzieży i trzeba to uwzględnić w działalności programowej władz sportu.
Starania Komisji zostały wsparte przez terenowe organizacje młodzieżowe ZSMP, której koła istniały w ośrodkach kulturystycznych w całym kraju. W nich najszybciej zrozumiano, że powstawanie nowych sekcji kulturystycznych, zwiększy odciągnięcie młodzieży od ulicy i stworzy jej możliwość pożytecznego i przyjemnego spędzenia czasu po pracy lub szkole.
Pozytywne wyniki wychowawcze i znakomite wyniki sportowe uzyskano m.in. w kole kulturystycznym ZSMP „Sandow” w Poznaniu, prowadzonym przez wielokrotnego mistrza Polski – Henryka Szczepańskiego. Nie była to polityka, a tylko wychowanie młodego człowieka przez trening, na co dziś w siłowniach na ogół nie zwraca się uwagi.
Trzeba wspomnieć, że władze sportowe dokonały oceny pracy Komisji, stwierdzając, iż fachowość i zaangażowanie jej członków wskazuje na to, że Komisja prawidłowo realizuje założone cele. Ocena ta wynikała z aktywniej pracy jej członków, a głównie: Leopolda Dzitkowskiego - wiceprzewodniczącego (Piotrków Tryb.), Henryka Jasiaka (Warszawa), Witolda Majchrzaka (Bydgoszcz), Aleksandra Matuszewskiego (Poznań), Andrzeja Morzyszeka (Pabianice), Edwarda Pawlika (Kraków), Stefana Polisa (Częstochowa), Ryszarda Sarnowskiego (Piła), Jana Trawińskigo (Olsztyn), Józefa Stelmasiaka (Łódź), Jana Włodarka - przewodniczącego (Warszawa), wspomaganych przez wiele osób m.in.: Mirosława Głogowskiego (Łódź). Zdzisława Jaczecha (Pabianice), Zdzisława Izydorka (Wałbrzych), Jana Kuklewicza (Warszawa).
W porównaniu do lat poprzednich, kulturystyka wyczynowa dostała daleko idącą pomoc, szczególnie w zakresie finansowania centralnych imprez, szkolenia i sędziów. Były też pieniądze na pokazy siły, sprawności i umięśnienia organizowane w ramach festynów z okazji różnych świąt.
Na tej przychylnej dla kulturystyki fali w dniach 21-22.05.1977 r. w Piotrkowie Trybunalskim zostały zorganizowane pierwsze mistrzostwa Polski, w kulturystycznym trójboju siłowym. Okazją były (wówczas wszystko robiło się z jakiejś okazji) rocznica zwycięstwa nad faszyzmem oraz tydzień kultury fizycznej. Ciężar zorganizowania tych mistrzostw wziął na siebie Leopold Dzitkowski - członek Centralnej Komisji Kulturystyki, propagator nowego sportu, instruktor, sędzia i były zawodnik. Sprawnie je przeprowadził. Duża sala szczelnie zapełniona była publicznością i przedstawicielami władz miasta, które nie żałowały pieniędzy na przeprowadzenie zawodów. Pokryli koszty: wyżywienie, noclegów, nagród, i przejazdu zawodników.
Warto wspomnieć, iż uczestnicy tych historycznych zawodów w czasie wykonywania bojów siłowych na sobie mieli gimnastyczny strój (spodenki i bawełnianą koszulkę z krótkim rękawkiem). Nie były znane obecnie stosowane obowiązkowo „pancerne stroje”, znacznie ( nawet o 40 kg) poprawiających wyniki w bojach siłowych. Większość z zawodników nie miała „ciężarowych” butów. Było skromnie, królowała naturalna siła.
Do zmagań o tytuły mistrzowskie w pięciu kategoriach wagowych przystąpiło 36 zawodników - kulturystów z 14 ognisk lub klubów. Pierwszymi mistrzami Polski w poszczególnych kategoriach zostali:
waga lekka (do 75 kg)
Andrzej Staszyński („Syrenka” Warszawa) z wynikiem 527,5 kg
(55, 160 ,212,5)
waga średnia (do 80 kg)
Stanisław Kowalski („Jagiellonka” Piotrków Tryb.) z wynikiem
540 kg (135,165, 240)
waga półciężka (do 85 kg)
Antoni Cecot („Błyskawica” Warszawa) z wynikiem 602,5 kg
( 172,5, 180, 250),
waga lekkociężka (do 90 kg)
Włodzimierz Szczepański („Jagiellonka” Piotrków Tryb.) z
wynikiem 630 kg (170, 200, 260),
waga ciężka (powyżej 90 kg)
Bolesław Sotomski („Błyskawica” Warszawa) z wynikiem 670 kg
(180, 230, 260).
(W nawiasach kolejno wyniki w wyciskaniu sztangi leżąc, przysiadzie i martwym ciągu).
W tych mistrzostwach rywalizowali m.in.:
Ryszard Kopański trener w „Syrence”, obecnie pracownik naukowy, w wadze średniej zajął II miejsce z wynikiem 510 kg (145, 165, 200).
Janusz Woch w wadze półciężkiej w zajął II m. uzyskując wynik-567,5 kg (145, 185, 237,5), a Jan Cenkiel był trzeci z wynikiem 565 kg (160, 195, 210), zaś Andrzej Michalak rezultatem 510 kg (150, 160, 200) zajął piąte miejsce.
Tadeusz Kiliś w wadze ciężkiej był drugi z wynikiem 610 kg (155, 215,240), Zdzisław Bielecki piąte miejsce zajął - 542,5 kg ( 142,5, 190, 210).
Mirosław Krawczak (obecnie znany fotograf w kulturystycznym miesięczniku), z wynikiem 470 kg (130, 150, 190) został sklasyfikowany na piątym miejscu.
Medaliści zawodów byli podobnie jak i ci , którym przypadły dalsze miejsca, kulturystami wszechstronnie wytrenowanymi silni i ładnie zbudowani, czyli kontynuatorzy „polskiej szkoły kulturystyki” Stanisława Zakrzewskiego.
W klasyfikacji drużynowe zwyciężyła „Jagiellonka” Piotrków Trybunalski (2595,0 kg) przed „Syrenka” Warszawa (2557,5 kg) i „Błyskawica” Warszawa (2242,5 kg.
Miesiąc później z inicjatywy Centralnej Komisji Kulturystyki odbyły się pierwsze mistrzostwa w kulturystyce. Zorganizowanie w Krakowie w dniu 18.06.1977r. I - szych Mistrzostw Polski w Wieloboju Kulturystycznym to zasługa Edwarda Pawlika wspomaganego przez krakowskich entuzjastów: Stanisława Pietryka, Jacka Siemiątkowskiego, Marka Gawrona, Wiesławca Borowca – wspieranych medialnie przez Redakcję „Gazety Południowej”.
W miejscu zawodów, w świątecznie udekorowanej Filharmonii Krakowskiej szczelnie wypełnionej publicznością zebrali się najlepsi zawodnicy w kraju, wyłonieni w eliminacjach okręgowych.
Mistrzostwa sędziowali m.in. : Jan Kozłowski (Warszawa), Andrzej Morzyszek (Pabianice), Leszek Pawlik (Kraków), Zdzisław Ryster (Poznań), Jan Trawiński (Olsztyn),.Józef Stelmasiak (Łódź).
Zgodnie z regulaminem obowiązującym do końca 1982 r. zawodnicy rywalizowali w trzech kategoriach wzrostowych (do 168 cm, 168 - 175 cm i powyżej 175 cm), zmagając się w następujących konkurencjach:
wyciskaniu sztangi leżąc (ocena: za każde 10 kg powyżej wagi ciała –1 pkt.),
ocenie sylwetki, umięśnienia (ocena: odpowiednio do 20 i 30 pkt.),
pozowaniu (do 20 pkt.)
W kategorii do 168 cm bezkonkurencyjnym był Henryk Szczepański (Poznań), uzyskując 70,80 pkt, w tym za pozowanie 20 pkt.- najwyższa nota zawodów.
II miejsce zajął Antoni Gawroch (Poznań) wynikiem 65,97 pkt., wyprzedzając Ryszarda Kobaka (Olsztyn) - 59,97 pkt.
W kategorii od 168 - 175 cm wzrostu zwyciężył Andrzej Urbański (Warszawa) - 63,50 pkt. przed Markiem Morawskim (Poznań) – 61,79 pkt. i Janem Cenkielem (Dęblin) – 61,53 pkt.
W najwyższej kategorii bardzo wyrównana walkę stoczyli Jerzy Furmanek (Kraków) i Krzysztof Dziubek (Łódź). Zwyciężył reprezentant Krakowa, uzyskując 62,96 pkt. wyprzedzając rywala o 0,23 pkt. Miejsce III zajął Paweł Mudzo (Łódź) – 58,80 pkt.
Zwycięzca Jerzy Furmanek to późniejszy medalista mistrzostw Polski, Europy i Świata w wyciskaniu sztangi leżąc. On, jako jeden z pierwszych kulturystów zagrał duża rolę w filmie. Była to rola zapaśnika w filmie „Aria dla atlety”.
Warto również przypomnieć, że w finałach tych pierwszych mistrzostw debiutowali i między innymi: Wiesław Czerski (Łódź), w kat. do 168 cm zajął V miejsce (56,07 pkt.), Waldemar Nol (Warszawa), w kat. powyżej 175 cm - V m. (57,97 pkt.).
W klasyfikacji drużynowej zwyciężył Okręg Poznański (189,42 pkt) wyprzedzając Krakowski (181,88 pkt.), Łódzki (174,97 pkt.), Warszawski (171,44 pkt) oraz Olsztyński (165,43 pkt). W zawodach zabrakło zawodników z Okręgu Wrocławskiego, z którego to jedynie przyjechał Franciszek Muszyński szef tego Okręgu.
Z roku na rok startowało coraz więcej zawodników, a poziom sportowy był coraz wyższy. Toczono pasjonujące pojedynki. Były medale, puchary i pamiątkowe dyplomy, znakomita atmosfera i entuzjastyczna publiczność.
Do wyróznających się zawodów w historii naszej kulturystyki mozna zaliczyć
II mistrzostwa Polski w wieloboju kulturystycznym w Olsztynie, przeprowadzone w dniu 1.07.1978 r. Był to popis umiejętności organizacyjnych Jana Trawińskiego członka CKK i zarazem trenera olsztyńskich kulturystów. W przygotowaniu i przeprowadzeniu zawodów wyróżnili się też Jan Borejko, Jan Wyszomirski, Janusz Cichosz oraz kilkunastoosobowa grupa zawodników z klubu „Rodło”. Nie szczędzili czasu i wysiłku.
Henryk Szczepański wielokrotny mistrz Polski, po zawodach powiedział: - „kulturystykę uprawiam od 10 lat, w tym okresie widziałem ok. 200 imprez nie tylko krajowych, ale olsztyńska impreza pod względem organizacyjnym jest najlepsza”.
W poszczególnych kategoriach mistrzowskie medale zdobyli:
· kat do 168 cm. 1. Henryk Szczepański (Poznań), 2.Ryszard Kobak (Olsztyn), 3. Mirosław Chełchowski (Warszawa).
· kat.do175 cm. 1. Bogdan Reszko (Łódz), 2. Andrzej Urbański (Warszawa), 3. Janusz Woch (Wrocław).
· kat. powyżej 175 cm. 1. Jerzy Sarnecki (Poznań), 2.Tadeusz Gajda (Wrocław), 3. Stanisław Wiśniewski (Kraków).
W rywalizacji drużynowej zwyciężyła reprezentacja Warszawy – 339 pkt. przed Olsztynem – 311,4 pkt. i Łodzią – 302,8 pkt.
W październiku r1978 II mistrzostwa Polski w trójboju siłowym zorganizowali poznańscy działacze, kierowani przez Ryszarda Sarnowskiego, Z zawodów nie zachowały się protokoły, a jedynie krótkie sprawozdanie, z którego można ustalić zwycięzców w poszczególnych kategoriach wagowych i ich wynik: Jan Łuka (Gdynia); kat.do 70 kg - 575 kg; Stanisław Tylki (Jastrzębie), kat. do 80kg -572,5 kg; Janusz Piłat (Poznań), kat. do 85 kg - 617,5 kg; Roman Józefiak (Warszawa); kat. do 90 kg - 640 kg; Zbigniew Radzięciak (Poznań), kat. powyżej 90 kg -705 kg.
W latach 1977-1978 zorganizowano ponadto wiele ogólnopolskich zawodów, w tym była „Pabianicka rewia kulturystów”, w której krajowa czołówka rywalizowała z najlepszymi zawodnikami Czechosłowacji, Węgier, NRD, ZSRR i Jugosławii. Zwyczajem było też organizowanie imprez lokalnych oraz pokazów propagujących kulturystykę, przeważnie przez Wojewódzkie Komisje Kulturystyki
W rankingu na najlepszego kulturystę 1977 – 1978, na pierwszym miejscu znalazł się Henryk Szczepański Na dalszych miejscach uplasowali się: Janusz Woch, Andrzej Urbański, Bogdan Reszko, Marian Wysocki , Ryszard Kobak ,Tadeusz Gaj, Jerzy Sarnecki, Jerzy Furmanek, Marek Morawski, Krzysztof Dziubek. W trójboju siłowym nie prowadzono rankingów, a tylko rejestr rekordów. Powołano kadrę trójboistów.
Były też pieniądze na szkolenie instruktorów kulturystyki i kulturystycznego trójboju siłowego oraz sędziów. Uczestnictwo w tych kursach było bezpłatne! Np. po jednym z największych kursów przeprowadzonych przez Edwarda Pawlika z Krakówa, w Limanowej, uprawnienia sędziowskie uzyskało 41 osób, w tym 15 uczestników zdobyło pierwszą klasę sędziowską.
Lata 1977-1978 to dobry okres w polskiej kulturystyce. Inicjatywa społeczników przełożyła się na pozytywne wyniki organizacyjne, sportowe oraz dalszy wzrost popularności kulturystyki rekreacyjnej i budowanie prestiżu kulturystyki sportowej. Dawało to postawy do snucia optymistycznych założeń na następne lata.
Nikt wówczas nie przypuszczał, ze wkrótce trafi do nas zachodnia moda chemicznego wspomagania treningu i przez to kulturystyka sportowa zacznie zatracać swój naturalny charakter.
Autor:Jan Włodarek maj 2002 r.
Rej.164/ jw. -28 /2010.11.02
Ostatnia aktualizacja : 2011.04. 25 godz.09:21
|