U dołu ekranu data: 13 grudnia 1981 roku. Generał Wojciech Jaruzelski czyta fragmenty oświadczenia Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego:

„Ojczyzna znalazła się nad przepaścią(...) W tej sytuacji bezczynność wobec narodu byłaby przestępstwem. Trzeba powiedzieć dość(...) Wielki jest ciężar odpowiedzialności jaka spada na mnie w tym dramatycznym momencie polskiej historii. Obowiązkiem moim jest wziąć tę odpowiedzialność(...) Odwołanie się do pomocy wojska może mieć i ma tylko charakter przejściowy, nadzwyczajny. Wojsko nie zastąpi normalnych mechanizmów socjalistycznej demokracji(...) Tak jak nie ma odwrotu od socjalizmu, tak nie ma odwrotu od błędnych metod i praktyk sprzed sierpnia 1980 roku(...) Wszystkie doniosłe reformy będą kontynuowane w warunkach ładu, rzeczowej dyskusji i dyscypliny(...) Niechaj w tym wymęczonym kraju, który zaznał już tylu klęsk, tyle cierpień, nie popłynie już ani jedna kropla polskiej krwi. Powstrzymajmy wspólnym wysiłkiem widmo wojny domowej. Nie wznośmy barykad tam, gdzie potrzebny jest most”.

Żurnalista po porannym wysłuchaniu w telewizji wystąpienia Wojciecha Jaruzelskiego, jedzie zaśnieżonymi ulicami Bydgoszczy do redakcji. Portier spojrzał na listę nazwisk: Może pan wejść, mam tu pana nazwisko. Przywitał go Filip – pierwszy zastępca naczelnego:
- Szefa nie ma, podobno naprawdę zachorował, dodał z przekąsem. Jutro spotkanie o dziesiątej, poinformował krótko. Możesz wracać do domu.

Następnego dnia, salka redakcji „Fikcji”. Zebranie zagaja Filip:
-Prawdopodobnie wydawać będziemy jedną gazetę, pod winietą -„Fikcje”. Jak długo ? Nie wiem. Niektórzy koledzy wspomogą swoimi piórami biuletyny partyjne i zakładowe oraz kolegów z radia redagujących audycje dla fabryk. Czy są pytania ?
Zapadła cisza, po czym wszyscy się rozeszli.

Na początku lutego dziennikarze dowiedzieli się że będzie weryfikacja. Zaczęła się w poniedziałek od rana. Przybyli : sekretarz KW, przedstawiciel KC PZPR, oficer milicji oraz dyrektor Wydawnictwa. Dziennikarze zebrali się w salce konferencyjnej.
- Czy wiecie jakie były u nas weryfikacje w latach pięćdziesiątych ? Retorycznie rzucił w przestrzeń nestor. Połowę wtedy zwolnili, a w Czechosłowacji w 1968, na bruk wyrzucili z wilczym biletem prawie wszystkich dziennikarzy!
- To nas wszystkich zwolnią? Spytała stażystka.
- Nie wiem. Odpowiedział nestor. Niedługo poznany efekty tych „rozmów”.
- Całe szczęście, że jest ten stan wojenny! Krzyknął, jeden z niedawnych odnowicieli – zastępca sekretarza redakcji.
- I ty to mówisz?! Wpadła mu w słowo Anna. Przecież jeszcze w listopadzie twierdziłeś, że ta władza nie utrzyma się dłużej niż dwa miesiące. Krótką masz pamięć. Jak trwoga to do Boga, przepraszam do czerwonego bożka.
- Ależ Aniu ! Co ty opowiadasz. Trzeba być realistą!
- Realistą!? Nie ! Jesteś oportunistą, serwilistą! Wchodzisz w dupę władzy ! Ja nie wejdę na pewno do tego pokoju, nie będę tłumaczyła się przed tymi palantami ! Dodała ze złością Anna i trzasnąwszy drzwiami wyszła z redakcji.

Zrobiło się cicho i nieprzyjemnie. W tym momencie zaproszono Żurnalistę do pokoju naczelnego. Filip przedstawił go zebranym i człowiek z KC zadał pierwsze pytanie:
- Czy podpisałby się pan dziś pod wszystkimi uchwałami podstawowej organizacji partyjnej z roku 1981 ?
- Tak. Dobitnie odpowiedział. Podpisałbym się pod wszystkimi uchwałami z ostatnich dwóch lat.
- A jak wyobraża pan sobie przyszłość prasy , radia i telewizji ?
- Jeżeli mają być wiarygodne i mieć zaufanie ludzi to muszą przekazywać prawdę o wszystkim !
- A kto ma kierować pismami. Naczelni z mianowania czy wyboru ?
- Powinni być mianowani , ale po konsultacjach ze Stowarzyszeniem Dziennikarzy Polskich.
- A co pan sądzi o SDP ?
- Powinno jak najszybciej wrócić do życia politycznego.
Więcej pytań nie było. Wieczorem Żurnalista poszedł do domu Anny, z którą od kilku miesięcy był w separacji. Anna, lekko wstawiona powitała go na progu rozweselonym głosem :
- I co ? Szanowny towarzysz redaktor został przez łaskawców pozytywnie oceniony!
- Nie wiem.
- Może napijesz się kieliszeczka dobrego bimbru, pędzonego już w podziemiu ?
-Aniu! Uważaj na siebie! Wiesz jakie są prawa stanu wojennego.
- Wiem, ale ktoś musi walczyć! Ty tego na pewno nie zrobisz. Popierasz przecież stan wojenny.
- A było inne wyjście ? Mielibyśmy w grudniu wojnę domową.
- Stara, ograna śpiewka.
- Przypomnę, 15 grudnia miały się odbyć uliczne demonstracje.
- No i co z tego ? Na zachodzie, o czym stale przypomina nasza kochana telewizja bardzo często ludzie wychodzą na ulice i nikt nie wprowadza stanu wyjątkowego! Chyba, że myślisz o wejściu Ruskich.
- Tego bym nie wykluczył. Są w Polsce ludzie, na wysokich stanowiskach, którym marzy się powtórka z Czechosłowacji w 1968 roku.
- To mi przemawia do wyobraźni! Nie przebaczę jednak Jaruzelowi śmierci biednych górników z kopalni Wujek. Tej krwi nigdy z siebie nie zmyje!
- A gdyby powtórzyły się Węgry, to ilu Polaków straciłoby życie ?
- Co byłoby nie wiemy, a życia tym ludziom już nie zwrócisz.
- Może to jest nie tylko tragedia rodzin, ale i samego Jaruzelskiego ?
- Nie przesadzaj! Wprowadzając stan wojenny musiał się liczyć z najbardziej tragicznymi skutkami.
- Historia to jeszcze osądzi.
- Przestań opowiadać głodne kawałki o historii! Tu zginęli ludzie i nie wskrzesi ich żaden, nawet najbardziej obiektywny osąd.
- Patrząc z punktu widzenia jednostki, na pewno masz rację, ale przypomnę ci słowa poety: „nieraz trzeba poświęcić wiele, by nie stracić wszystkiego”.
- Ciekawe co by powiedział poeta, gdyby to zginęli jego najbliżsi?
- Nie przekonam cię do historycznej oceny dziejów narodu i państwa.
- Zostaw ten patetyczny ton na najbliższe zebranie partyjne...
- No dobrze, ale powiedz dlaczego nie poszłaś na te rozmowy? Mogłaś nawet pokłócić się z członkami komisji.
- Nie rozśmieszaj mnie. Z kim miałam dyskutować ? Z ludźmi, którzy poprą każdą władzę dla zrobienia kariery ? A poza tym coś się we mnie wypaliło. Nie mogę już pracować w tym zawodzie. Ty potrafisz, wielu innych też – ja nie!
- Gdzie chcesz iść do pracy ?
- Nie wiem jeszcze. Jestem historykiem – może do szkoły, uczyć naszą wspaniałą młodzież. Chociaż...pewnie nie zgodzą się na takiego wywrotowca jak ja.
- Pomogę ci. Porozmawiam , może w muzeum lub archiwum.
- Nie ! Nie chcę od nikogo pomocy, nawet od ciebie. Często od naszego rozstania myślałam o nas, od kilku miesięcy nie miałam żadnego mężczyzny!
- Nie miałaś czasu. Ostro pracowałaś w redakcji, w Związku.
- Faktycznie miałam propozycje, ale ci panowie interesowali się jedynie ciałem, a w rozmowach zastanawiali się głównie jak do końca dopieprzyć tym czerwonym pająkom.
- Sama byłaś kiedyś czerwona i może to cię odrzucało ?
- Nie, po prostu zauważyłam, ich wiarę, że jak ludzie klaszczą to już są władcami ich dusz. Są zbyt pewni siebie, zapominają, że demagogią można wygrać do pewnego momentu.
- Młodzi mają prawo do emocji, pomyłek.
- Jest to pewne rozgrzeszenie, i dlatego tak mnie wkurza brak wyobraźni partyjnych bonzów, a szczególnie Gomułki, który po październiku mógł przeprowadzić reformy polityczne i gospodarcze.
- Miał Rosjan na karku.
- Nie tylko, okazał się doktrynerem, nie rozumiejącym Polski i Polaków!
- Może w kolejnym pokoleniu znajdzie się człowiek nie tylko o wielkiej charyźmie.
- Nasze pokolenie na pewno jest stracone!
- Raczej nie jesteśmy pokoleniem zbyt szczęśliwym.
- Ty wypijesz z kolegami pół litra gorzały i to wam wystarczy!
- Przesadzasz!
- Wiesz co ? Zamiast się kłócić, wypijmy po jednym i idźmy do łóżka.
- Teraz ty będziesz mnie weryfikowała. Dwie próby i to jedna poważniejsza od drugiej w czasie 12 godzin, to chyba zbyt wiele jak na barki słabego mężczyzny!
- Boisz się tej weryfikacji...
- Proszę tylko o łagodny wymiar kary.


PROJEKTOR

- Czy pan jest zboczeńcem, panie Andrzeju ?
- Nie rozumiem...
- Przepraszam, przesadziłem. W jednej sekwencji pokazać weryfikacje polityczną i seksualną to wcale niezły pomysł. Choć to wszystko jest bardzo skrótowe, szczególnie rozmowa weryfikacyjna w redakcji.
- Specjalnie to zrobiłem, chciałem tylko oddać klimat, prawie przesłuchania.
- Trzeba przy tym wiedzieć , że przy tej okazji różne małe skurwysyny pozbyły się swoich adwersarzy. Warto też pamiętać o tej brudnej pianie niosącej z sobą szumowiny. Tego mi brakuje w tym fragmencie filmu. Nie wykorzystał pan tego, a szkoda! Bo to są zawsze moralnie dwuznaczne sprawy. Przy takich okazjach wszelkie szuje wypływają na powierzchnię czyniąc przy okazji wiele zła nie tylko w danym środowisku.
- Ma pan rację, zastanawiałem się nad tym, ale już po ukończeniu zdjęć. Spróbuję jeszcze nagrać dokrętkę. Okazuje się, że dobrze wziąć krytyka przed ostatecznym zakończeniem filmu!
- Niech pan daruje sobie te komplementy, za stary jestem na takie numery!
- To nie są komplementy, poszerza pan mój ogląd scenariusza i reżyserii.
- No dobrze. Przestańmy się licytować, co ma pan w zanadrzu ?
Cdn.

Autor: Norbert (norka) Krawczyk. Notka biograficzna Autora, jest w Jego artykule pt. „ 13 grudnia 1981 roku”, szukaj w dziale „RÓŻNE”. Również w tym dziale jest część pierwsza, druga i trzecia artykułu pt "Żurnalista...
Rej. 214./różne – 31/ 2011.01.31/
Ostatnia aktualizacja: 2011.02.10 Godz.09:51