Rozrostowi aparatu ruchowego (kościeć, umięśnienie, stawy i wiązadła) towarzyszy rozrost narządów zewnętrznych ciała, chociaż znów przebiega to z pewnym opóźnieniem. Dla ćwiczącego najciekawsze jest, jak się w tym czasie zachowuje serce, narząd, który jest motorem wszystkich rozwojowych zjawisk organizmu.

U osobnika 16 letniego mięsień sercowy zwiększa prawie 11-krotnie swoją objętość w stosunku do dnia narodzin niemowlęcia, jednak proporcjonalnie w okresie dojrzewania wymiary serca maleją. Najgorszy stosunek masy serca do masy ciała przypada na 16 – 17 rok życia.

Podobnie jak serce zachowują się płuca. Tempo ich rozrostu jest także wolniejsze niż układu ruchowego.

WŁAŚCIWOŚCI FIZJOLOGICZNE OKRESU DOJRZEWANIA
Lata dojrzewania przynoszą z sobą przejściowe zachwiania fizjologiczne równowagi ustroju. Dzieje się to zarówno pod wpływem zmian anatomicznych, jak i wzmożonej w tym okresie działalności gruczołów o dokrewnym wydzielaniu. Serce nagle zostaje przeciążone pracą, musi bowiem zaspokoić potrzeby ni tylko własnego rozrostu, ale szybko rosnącego ciała. To tak, jakby w fabryce zalecono z dnia na dzień podwyższyć produkcję, nie zwiększając parku maszynowego. Musi wówczas niechybnie nastąpić pewien okres „awaryjny” zanim odpowiednia reorganizacja nie usprawni z powrotem całości procesu produkcyjnego
.
Dla organizmu takim okresem awaryjnym są głównie pierwsze lata właściwego okresu dojrzewania, tzn. u chłopców wiek 15-16 lat. W tym czasie znacznie pogarszają się warunki krążenia, występują duże wahania w ciśnieniu krwi, serce pracuje nieregularnie, na co wpływa znaczna w tym okresie wrażliwość układu nerwowego. Układ odechowy także ma gorsze warunki pracy, gdyż w tym wieku i pojemność życiowa płuc osiąga najniższą wartość.

Przejściowa niższa wydolność pracy serca i płuc odbija się na wydolności funkcjonalnej układu ruchowego. Nie jest on zdolny ani do dużych, ani do długotrwałych wysiłków. Pogarsza się także zdolność koordynacji ruchowej, a zatem zdolność do wykonywania bardziej skomplikowanych ruchów.

Omówione tu procesy anatomiczne i fizjologiczne, przebiegają burzliwie pierwszym okresie dojrzewania, stopniowo zwalniają tempo i ustrój zaczyna odzyskiwać równowagę. W wieku 18 – 20 lat równowaga ta już się zupełnie ustala, stwarzając najdogodniejsze warunki do podejścia intensywnej działalności ruchowej. Są to już lata, w których młody sportowiec osiąga najwyższą wydolność fizyczną.

WSKAZANIA DO ĆWICZEŃ W OKRESIE DOJRZEWANIA
Podzielmy wiek dojrzewania na dwa okresy: pierwszy 14-16 lat, w którym zdolność organizmu do podejmowania wysiłków fizycznych stale się pogarsza, oraz drugi 17 – 19 lat, w którym organizm odzyskuje swoją zdolność wysiłkową.

W pierwszym okresie należy ćwiczyć często, ale nie intensywnie: stosować wyłącznie pracę dynamiczną, unikać ćwiczeń z większym obciążeniem (ponad 40 kg) i statycznych wysiłków (skurczy izometrycznych), stosować ćwiczenia zręczności szybkości reakcji i koordynacji nerwowej, często przebywać w terenie.

W drugim okresie można rozpocząć pracę siłową ze stopniowym zwiększeniem obciążenia, wyłączać powoli ćwiczenia izometryczne, stosować ( ostrożnie!) w treningu siłowym serie kombinowane, wzmagać intensywność i czas trwania treningów.
Nadal utrzymywać dużą wszechstronność ćwiczeń, nie zapominać o terenie.

Młodzież, idąca za tym wskazówkami, ZDOBĘDZIE NIE TYLKO WYSOKĄ SPRAWNOŚCĆ OGÓLNĄ I DOBRĄ SYLWETKĘ, ALE TAKŻE DOSKONAŁE PRZYGOTOWANIE DO PRACY ZAWODOWEJ I SPECJALIZACJI SPORTOWEJ.

Z archiwum Stanisława Zakrzewskiego, artykuł opublikowany w „Sporcie dla Wszystkich”, wybrał: J.W., 13 października 2009 r.
Części 1, jest niżej, a później będzie w dziale „MEDYCYNA”.

Rej.296b./Medycyna-27b/ 2011.03.18/
Ostatnia aktualizacja: 2011.03.23. Godz.15:58