Arbuz zwyczajny inaczej kawon spokrewniony jest z melonem, kabaczkiem, dynią. Istnieje ponad 1200 odmian, z czego 200-300 uprawianych jest w samym Meksyku i USA.

Wyjątkowo soczysty, odświeżający miąższ arbuza w upalne, letnie dni doskonale zaspakaja pragnienie. Jest zalecany dla sportowców ( kulturystów ), ponieważ jest pomocny w usuwaniu z organizmu szkodliwych związków, które kumulują się w mięśniach w czasie treningu.

Arbuzy pochodzą z okolic pustyni Kalahari w Afryce .Pierwsze wzmianki o tych owocach zostały odnalezione pośród starożytnych hieroglifów na ściankach budowli egipskich sprzed około 5000 lat .Umieszczano je w grobowcach władców.
W XIII wieku Maurowie rozpowszechnili arbuzy w całej Europie, a statki wraz z niewolnikami przewoziły te owoce do USA .
Uprawiane są obecnie w ponad 96 krajach. Główne to Chiny, Turcja, Iran i USA itd.

Walory odżywcze Arbuzy zawierają około 93% wody, dlatego nie można oczekiwać, że mogą zawierać duże ilości substancji odżywczych, w pozostałej części – w 7% masy znajdują się; węglowodany, substancje balastowe, liczne minerały i witaminy.

100g produktu zawiera; - białka - 0.6g, - tłuszcz - 0,1g, węglowodany - 8,4g, - składniki mineralne; - potas- 130 mg, -wapń - 6 mg, fosfor- 9 mg, magnez - 2 mg, - witaminy; - beta-karoten- 230mikrograma, - witamina E -0,10 mg,- witamina B1-0,08mg, - B2-0,02 mg, -C- 10 mg. Wartość energetyczna jest niska i wynosi 36 kcal.
Pod względem żywieniowym arbuz jest ceniony ze względu na zawartość witamin;
beta – karotenu, kwasu foliowego, witaminy C, kwasu pantotenowego, w mniejszym stopniu witamin B1, B2 itp. oraz minerałów; wapnia, potasu, magnezu, fosforu, w mniejszym stopniu miedzi, żelaza i cynku.
Słodki i orzeźwiający smak zawdzięcza arbuz kwasowi jabłkowemu i cytrynowemu.

Duża zawartość wody i niewielka wartość kaloryczna sprawiają, że arbuz jest niezastąpioną letnią przekąską i stanowi składnik wielu diet .Można go spożywać w nieograniczonych ilościach bez obaw o linię.
Arbuz zawiera duże ilości likopenu i glutationu, znanych przeciwutleniaczy. Głównym źródłem likopenu jest przede wszystkim powszechnie spożywany pomidor. Zawartość likopenu w arbuzach odpowiada stężeniu w surowych pomidorach (1 szklanka arbuza zawiera podobną ilość likopenu, co 2 średnie pomidory ).Likopen jest substancją nadającą tym owocom czerwony kolor.
Glutation to antyoksydant, który chroni komórki przed uszkodzeniem spowodowanym przez wolne rodniki. Skórka arbuza zawiera cytrulinę, aminokwas, który katalizuje powstawanie tlenku azotu.
Naukowcy amerykańscy dowiedli ,że arbuz jest afrodyzjakiem, zwiększa popęd seksualny, dzięki cytrulinie zawartej w miąższu skórki arbuza.

Dlaczego warto jeść arbuzy? Jak wspomniano powyżej arbuz zawiera duże ilości glutationu ( 28,3mg/100g produktu ) - substancji o przeciwutleniających właściwościach, która ma wpływ na kondycję układu oddechowego. Jest niezbędna komórkom błony śluzowej, wyścielającej drogi oddechowe. Pomaga utrzymać drożność przewodów nosowych
Glutation jest uważany za ważny czynnik przeciwnowotworowy, zapobiega utlenianiu substancji tłuszczowych i działa, jako enzym dezaktywujący wolne rodniki. Zapobiega chorobie wieńcowej, zaćmie i astmie. Wzmacnia odporność, zapobiega cukrzycy i leczy ją, powstrzymuje proces starzenia się organizmu itp.

Arbuz jest bogatym źródłem likopenu, jednego z silnych przeciwutleniaczy, który chroni organizm przed licznymi chorobami układu krwionośnego, a przede wszystkim przed rakiem.
Liczne badania kliniczno- kontrolne przeprowadzone między innymi w Korei dowiodły, że u mężczyzn, którzy zjadali duże ilości arbuzów ryzyko zachorowania na nowotwory jelita grubego były mniejsze. Inne badania wykazały, że spożywanie arbuzów zmniejsza ryzyko zachorowania na raka prostaty.

Soczyste arbuzy, podobnie jak mango, brzoskwinie, zawierają beta-kryptoksantynę, ( przeciwutleniacz ), której działanie jest korzystne dla stawów. Zażywnie tego owocu obniża ryzyko chorób stawów o 20-40%. Dowiodły tego badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii na grupie 25000 osób.

Jak wspomniano wyżej arbuzy są bogate w witaminy, sole mineralne oraz naturalne przeciwutleniacze- glutation i likopen. Dzięki tym składnikom wykazują działanie przeciwbakteryjne, przeciwzakrzepowe i moczopędne.
Jego miąższ i sok zaleca się podawać chorym w stanach podgorączkowych
Jest pomocny w leczeniu obrzęków spowodowanych zaburzeniami pracy serca, nerek, ( w leczeniu miedniczek nerkowych )

Arbuz dzięki dużej zawartości wody, ( działa moczopędnie ) i niskiej wartości kalorycznej zalecany jest w dietach odchudzających
Chińska medycyna ludowa zaleca herbatkę z pestek arbuza, która ma działanie wzmacniające i wzmaga przepływ moczu, łagodzi stany zapalne pęcherza i nerek.

Sok z arbuza ma dobry wpływ na naszą cerę, zawarte w nim enzymy, działają ściągająco, stanowi, zatem naturalny środek przeciwzmarszczkowy.
Można też wcierać sok z arbuza w skórę wokół oczu. Nakładać plastry tego owocu na twarz i szyję.

Przygotowanie i podanieArbuzy mogą być okrągłe lub podłużne, o kolorze skórki od jasnozielonego do ciemnozielonego. Najczęściej spotykanym kolorem miąższu jest jasnoczerwony, ale występują odmiany, w którym miąższ ma kolor ciemnobrązowy, pomarańczowy, żółty czy różowy i biały.
Arbuzy należy wybierać nieobite, pozbawione wgnieceń i uszkodzeń.
Jak sprawdzić, czy owoc jest dojrzały? Należy pukać w jego skórę .Gdy wydaje głuchy dźwięk, jest dojrzały i słodki.
Przekrojony arbuz, owinąć w folię i umieścić w lodówce.
Sok z arbuza można zamrozić w formach do robienia lodu, dodawać do napojów, miąższ z arbuza pokroić w kostkę, plastry lub wydrążyć w formie kulek.
Należy zaznaczyć, że wszystkie części arbuza są jadalne, także pestki czy skóra .
Arbuza spożywa się na surowo. Jest alternatywą dla słodyczy, składnikiem wyszukanych sałatek. Można go połączyć z serem fetą, oscypkiem itd.

Poniżej przepis:
- sałatka z arbuza i fety.
Składniki; kawałek arbuza bez pestek ( ok.300g ), ser feta light- ok.80 g, 2 łyżki posiekanej świeżej mięty, 3 łyżki soku z cytryny, 1 łyżka miodu.
Arbuza i fetę pokroić w kostkę. Włożyć do salaterki, posypać miętą i polać sokiem z cytryny wymieszanym z miodem.
- koktajl arbuzowo-malinowy
Składniki; kawałek arbuza bez pestek, około 200 g, maliny 150 g, jogurt 200 g, płatki migdałowe 20g, 1 łyżka miodu.
Wszystkie składniki oprócz płatków zmiksować, Przelać do szklanych naczyń, posypać płatkami migdałowymi i schłodzić.
- zupa owocowa
Zmiksować; melon, kiwi, arbuz z dodatkiem niewielkiej ilości jogurtu .To doskonała zupa owocowa podawana na zimno w letnie upały.

Arbuz jest pokarmem dietetycznym i środkiem tonizującym .Ze względu na niską zawartość węglowodanów zalecany jest diabetykom, osobom dbającym o sylwetkę jak również sportowcom.
Powinien być stałym składnikiem naszej diety. Owoc ten niesie wiele korzyści dla naszego organizmu, głównie przez obecność w nim przeciwutleniaczy.

Źródło; D. Grotto’’101 produktów dla zdrowia i urody’’, B. Jakimowicz-Klein „Jedzenie, które leczy”, Reader’s Digest ‘’Nie musisz chorować’’, S.Schlett’’Czy wiesz, co jesz?’’, J, Carper ’’Stop starzeniu’

Autor; Maria Szustakowska – Chojnacka, wrzesień 2012
Rej.613./ Dietetyka - 33/2012.09.21/JWIP.PL
Aktualizacja: 2012.09.30, godz. 23:10