JWIP.PL: Autor książki Olgierd Karol Burchrdt (1905 - 1986), kapitan żeglugi wielkiej. 35 lat spędził na morzu i jemu prawie całe swoje życie służył.
W 1928 roku ukończył Szkołę Morską w Tczewie. Przed wojną pływał m.in. na transatlantykach ,,Polonia”, ,,Kościuszko” i ,,Piłsudski”. Podczas wojny pełnił służbę na morzu. Po powrocie do kraju wykładał m.in. w Wyższej Szkole Morskiej w Gdyni, ucząc przyszłych oficerów floty handlowej i rybackiej m.in. astronawigacji, nawigacji, oceanografii i wiedzy okrętowej. Pisał wspaniałe opowiadania o tematyce morskiej.
Znakomicie władał piórem opisując doświadczenia osobiste oraz pionierów polskiej marynarki handlowej. W kilku książkach opisał swoją służbę na legendarnych żaglowcach szkolnych „Lwowie” i „Darze Pomorza” Opowiada również o wydarzeniach na innych polskich statkach, ciekawych rejsach oraz szkoleniu przyszłych oficerów marynarki .
W roku 1960 wydał książkę pt. ,,Znaczy Kapitan” to obecnie – mimo upływu 52 lat od jej napisania - kultowa i najpopularniejsza książka marynistyczna w Polsce. Wielokrotnie wznawiana, tłumaczona na języki obce i nagradzana.
Jest ona w wykazie tytułów Kanonu polskiej literatury marynistycznej XX wieku dziennika „Rzeczpospolita”. Przede wszystkim jest to książka poświęcona słynnemu kapitanowi żeglugi wielkiej Mamertowi Stankiewiczowi, który był dla autora wzorem.
W latach 60 ubiegłego wieku książka ta była bardo popularna również wśród uprawiających kulturystykę, co było między innymi spowodowane artykułem Krystyny Stachowicz, pt. „Myśl co robisz”, który ukazał się w „Sporcie dla Wszystkich” w 1963 roku, a teraz my go przypominamy.
Warto przeczytać ten artykuł, zapoznać się z życiorysem Olgierda Karola Burchardta (Wikipedia. Wolna encyklopedia) oraz poznać wspaniałą książkę „Znaczy Kapitan”.
J.W. styczeń 2013 r.

„Myśl co robisz”. Aut. Krystyna Stachowicz

Literatura przygodowa, powieści o wyczynach ludzi śmiałych, wielkich podróżnikach zawsze cieszyły się ogromnym powodzeniem. Wywierały na czytelników tak silne wrażenie, że pod ich wpływem młodzi chłopcy przyrzekali sobie nieraz pójść w ślady bohaterów. Postanowienia te najczęściej pozostawały w strefie marzeń. Wypierała je powoli szara rzeczywistość. Inaczej stało się w przypadku Olgierda Borchardta, autora książki „Znaczy kapitan”.

O. Borchardt pod wrażeniem powieści Londona postanowił zostać marynarzem. Wszystkie jego zabawy były naśladowaniem przygód ulubionych bohaterów, a ponieważ bohaterowie byli ludźmi niezwykle silnymi i sprawnymi, postanowił ćwiczyć. W swej książce tak pisze o tym okresie „Tenanga zaczął ćwiczyć. Dzień w dzień przez całe lata, uporczywie ćwiczył mięśnie. Podnosił ciężary, uprawiał wszystkie dostępne systemy gimnastyki. Mullera, Proszka, Sandowa, Harvink Hantocka, szwedzką, dziu–dżitsu, lekką atletykę, gimnastykę na przyrządach, ba - nawet gimnastykę cyrkową i akrobatykę.

Zarówno w szkole morskiej w Tczewie, której został w końcu uczniem dzięki niezwykłej sile woli i uporczywości z jaką dążył do celu, i na statku szkolnym „Lwów” brał udział w różnego rodzaju zawodach sportowych. „Tytuły zdobyte w sprawnościach fizycznych były jak legendy przekazywane z pokolenia na pokolenie”.

O. Borchardt w rozmowie z nami wyznał, żę sportem interesował się zawsze, ale najbardziej lubił akrobatykę parterową i ćwiczenia na drążku.

O akrobatyce wspomina też na kartach książki gdy obaj z „Kotem”, późniejszym kapitanem „Daru Pomorza”, dali w Szwecji przypadkowy popis. „Zdecydowaliśmy się na akrobacje, przedstawiając nasz program z międzypokładu: chodzenie na rękach, „żywy pakunek”, polegający na podwinięciu nóg pod pachy i założeniu rąk na plecach, most, salto”.

Zręczność i siła była potrzebna nie tylko podczas „biegów przez maszty”, ćwiczeń trzydzieści metrów nad pokładem, ale przede wszystkim w pracy, podczas burzy i wiatru. „Walczymy w chmurze śnieżnej nie widząc nawet siebie wzajemnie. Jesteśmy cali pokryci już śniegiem. Wiatr gwiżdże na każdej linie, wdziera się do nozdrzy, wpycha się do ust, wydymając zabawnie policzki i wtłacza się na grzbiecie pod swetry. Jesteśmy zachwyceni znów mamy prawdziwe „Niedźwiedzie mięso”.

W innym miejscu autor piszę, jak to jednego z kolegów, Edka uratowała od śmierci niezwykła siła. „Potrafił podciągnąć się piętnaście razy z rzędu na jednej ręce uczepiony jednym palcem tej ręki do kółka”.

Dlatego też zasadniczym pytaniem, jakie zadaliśmy p. Burchardtowi brzmiało: Czy marynarzom potrzebna jest jakaś nadzwyczajna siła i w jaki sposób należy ją zdobyć? A oto odpowiedź.

„Siła potrzebna jest każdemu człowiekowi. Dla podtrzymania formy najważniejsza jest codzienna gimnastyka oraz ćwiczenia oddechowe, na które tak mało zwracamy uwagi. Potrzebne są również wyrobione mięnie, które można uzyskać przez ćwiczenia zwane kulturystyką, ale mięśnie na użytek pracy. Dewizą człowieka winno być – myśl co robisz, w tym wypadku ćwicz mięśnie, ale wiedz po co one są ci potrzebne”.

O potrzebie gimnastyki O.Borchardt również wspomina w książce: „By utrzymać załogę w dobrej kondycji fizycznej lekarz wymyślał najrozmaitsze ćwiczenia dla wszystkich, zawody sportowe dla uczniów i gimnastykę na świeżym powietrzu dla kajut – kompanii”.

Olgierd Borchardt, po skończeniu szkoły i odbyciu służby wojskowej, najpierw pływał na „Redzie”, potem był oficerem na „Piłsudskim”, aby w końcu objąć stanowisko pierwszego oficera na szkolnym statku „Dar Pomorza”. Uważa on, że aby „nie bać się morza, aby być dobrym marynarzem, potrzebne są trzy warunki: odpowiednia doza romantyzmu, znajomość matematyki i równowaga ducha”. Właśnie z każdej karty książki, o prawdziwych ludziach wynika, że potrafili oni spełniać te warunki. W tamtym okresie – mówi p. Borchardt nie było mowy o turystyce, o sportowej pasji żeglarstwa, w której dzisiejsza młodzież może się wyżyć. Pierwszych polskich marynarzy uważano za szaleńców, nikt bowiem nie wierzył, że będzie istnieć polska flota. Tylko optymizm i wiara garstki zapaleńców, nasz romantyzm i umiłowanie przyrody pozwoliły na zrealizowanie młodzieńczych planów.

W książce „Znaczy kapitan” autor opisuje jedną z podróży „Daru Pomorza”, który płynie śladami kapitana Blooda. Piszę on: „Wszystkie dni na „Darze” należały do dni „ziszczeń dziecinnych zabaw na tratwie” i dalej: „Na roziskrzonym niebie rysowały się czarne sylwetki napiętych od wiatru żagli. W takich chwilach nie istniały lądy. Świat składał się z wody, wiatru i gwiazd do których lecieliśmy…”

Ludzie (nie bohaterowie), z którymi stykamy się w książce (wielu z nich zresztą żyje do dzisiaj), odznaczają się duża siłą woli, potrafią w bardzo trudnych warunkach zachować równowagę, zdobyć się na humor i dowcip. Zapytaliśmy p. Borchardta, jak zachowałaby by się dzisiejsza młodzież, gdyby znalazła się w podobnych warunkach?

Na pewno tak samo. Młodzież zawsze jest taka sama, pełna wiary i dobrych chęci, trzeba tylko umieujętnie z nią postępować. Przykłady rejsów szkolnych potwierdzają to co mówię. Marynarzem nie można się urodzić, to jest zawód którego trzeba się nauczyć, tylko o wiele trudniejszy, bo sama umiejętność nie wystarczy. W jaki sposób wytłumaczyć ludziom, że „Znaczy kapitan” nie rodzi się lecz tworzy latami z romantyzmu, siły woli i wiedzy”.

Na zakończenie rozmowy zapytaliśmy p. Borchardta: czy w dobie obecnej, gdy statki z taką szybkością przemierzają oceany, gdy buduje się jednostki o napędzie atomowym, mają rację bytu żaglowce? ”Na ten temat sporo już pisały wydawnictwa poświecone morzu. Uważam że nawigacji, dobrej orientacji na morzu, zaradności, hartu można się nauczyć tylko na żaglowcu. I jako statki szkoleniowe żaglowce powinny i chyba będą istnieć zawsze.

Pan Olgierd Borchardt pracuje obecnie w szkolnictwie morskim. Mimo że - jak twierdzi – nie jest pisarzem, przygotowuje drugą część swojej wspaniałej książki, która ukaże się we wrześniu ( została wydana w 1963 r. – przyp. jw.)
Wszystkim, którzy jeszcze nie znają części pierwszej „Znaczy kapitan”, radzimy ją przeczytać.
Aut. Krystyna Stachowicz, 1963 r.
Rej.671./Wywiady - 23/2012.12.21/JWIP.PL
Aktualizacja: 2013.02.17, godz, 21:15