Nazwa tego warzywa wywodzi się z języka celtyckiego, w którym oznacza ''wodę''.
Formą wyjściową był seler błotny rosnący na bagiennych i słonych glebach Europy ,Azji i Afryki.
Był znany już starożytnym Egipcjanom, Grekom i Rzymianom. Wzmianki o selerach znajdujemy w Odysei Homera.
Rozróżnia się dwie odmiany botaniczne tej rośliny- seler korzeniowy oraz seler naciowy.
W Polsce rozpowszechniony jest seler korzeniowy, natomiast w Stanach Zjednoczonych -seler naciowy.
Selery należą do rodziny baldaszkowatych, jak marchew, pietruszka, koper włoski.

Seler pokarmem androgenicznym
Jak podaje w swojej książce Stephen Harrod Buhner ''Naturalny testosteron” - ''Istnieje jedno wyjątkowe warzywo, dobroczynne dla nerek i nadnerczy, a jednocześnie dostarczające pokaźną dawkę roślinnych androgenów; seler. Regularne spożycie selera naciowego ma głęboko pozytywny wpływ na męski profil hormonalny, witalność i energię''.
Pokarmy androgeniczne utrzymują lub przywracają prawidłowy poziom androgenów i równowagę między androgenami a estrogenami w organizmie mężczyzny.
Pokarmy roślinne, które mają pozytywny wpływ na rolę nerek i nadnerczy w produkcji androgenów są bardzo ważne dla sportowców- kulturystów.
Nie ulega wątpliwości ,że profil hormonalny mężczyzny i stan jego nerek pozostają we wzajemnej korelacji .Pozytywne działanie na nerki zajmuje ważne miejsce w normalizacji poziomu testosteronu.
Badania wykazały obecność fitoandrogenów w selerze, bardzo podobnych w budowie i działaniu do androstendionu i testosteronu ( występują one w umiarkowanym stężeniu 8ng na 1gram świeżej rośliny).
Fitoandrogeny podwyższają stężenie wolnego testosteronu, zmieniają proporcje między androgenami a estrogenami w organizmie mężczyzn na korzyść testosteronu.
Oprócz wysokiego stężenia związków o właściwościach androgenicznych do wyjątkowych zalet selera należy pozytywny wpływ na ciśnienie tętnicze, układ sercowo-naczyniowy a także wymienione nerki i nadnercza.
Seler jest jednym z roślinnych panaceów ,o wszechstronnym działaniu na większość narządów i układów organizmu człowieka, a zwłaszcza dla mężczyzny.
Te same związki androgenowe zawiera pasternak zwyczajny, który zasługuje na stałe miejsce w diecie mężczyzny.

Walory odżywcze selera
Seler obfituje w witaminy i minerały .Jest źródłem magnezu, fosforu, wapnia , potasu oraz zawiera takie witaminy, jak ;A ,C ,E, witaminy z grupy B- B1, B2 , B6,PP.
Są bogatym źródłem witaminy A.
Bardzo wysoką zawartością witamin wykazują liście selera naciowego.( im ciemniejsza zieleń , tym wyższa jest jej zawartość.)
Obok węglowodanów i białek seler zarówno korzeniowy jak i naciowy wyróżnia się dużą zawartością substancji balastowych.
Swój charakterystyczny zapach zawdzięcza olejkom eterycznym, którym głównym składnikiem jest należący do terpenów D- limonen, długotrwale pobudzający przemianę materii.
Duże znaczenie ma obecność związków ftalidowych i flawonoidowych-jak apigenin, które mają działanie silnie antyoksydacyjne.
Apigenina- 4,5,7 - trihydroksyflawon wykazuje również działanie przeciwzapalne na organizm człowieka.
Związek ten ma właściwości ''zamiatacza'' wolnych rodników, hamuje aktywność peroksydazy lipidów, zapobiega utlenianiu LDL itp. Wykazuje silne działanie przeciwnowotworowe.
Seler zawiera również 9 ważnych aminokwasów , w tym walinę, wspomagającą mechanizm widzenia oraz kwas jabłkowy, cytrynowy itd.

Zawartość składników odżywczych w 100g selera korzeniowego i naciowego:

Seler korzeniowy
Kaloryczność- 21kcal, białko- 1,6g, tłuszcz- 0,3g, węglowodany- 7,7g, błonnik,- -4,9g-,witaminy;-C- 8,3mg, B1-0,05mg,B2-0,097mg, beta- karoten- 21mikrograma
składniki mineralne;- potas- 320mg, wapń- 40mg, fosfor- 80mg, magnez- 19mg, żelazo- 0,5mg.

Seler naciowy Kaloryczność- 13kcal, białko -1,0 g, tłuszcz- 0,2g ,węglowodany- 3,6g. błonnik- ,8mg,- witaminy;C-3,4mg,B1- 0,04mg, B2- 0,08mg, beta- karoten- 60mikrograma,- składniki mineralne; potas -320mg, wapń- 41mg,fosfor- 26mg, magnez- 12mg, żelazo- 0,4mg.
Zarówno seler korzeniowy jak naciowy są produktami niskokalorycznymi ,chętnie wykorzystywanymi w dietach odchudzających. Zawierają cenne składniki mineralne, jak również witaminy.
Zawartość składników pokarmowych jest zbliżona ,z wyjątkiem beta- karotenu ( dużą zawartością wyróżnia się seler naciowy ,) czy zawartością fosforu, którego znacznie większą ilość zawiera seler korzeniowy.
Należy zaznaczyć ,że właśnie seler korzeniowy zawiera największą ilość fosforu spośród warzyw korzeniowych ,gdy np. marchew zawiera -32mg.
Taką samą zawartość fosforu jak seler posiada natka pietruszki.

Znaczenie dla zdrowia
Zawarty w selerze potas oczyszcza nerki i pęcherz moczowy, zwiększa wydalanie moczu a wraz z wodą z organizmu usuwane są szkodliwe substancje .Działa rozkurczowo na kanaliki nerkowe ,zapobiega tworzeniu się piasku i kamieni, a także chroni drogi moczowe przed zapaleniem.
Zawarty w nim olejek aromatyczny apiol, wydala się z moczem, działając jako skuteczny środek odkażający. Ponadto terpeny chronią przed bolesnymi zapaleniami zarówno w obrębie układu moczowego, jak i jelit; razem z substancjami balastowymi przeciwdziałają zaparciom.
Zbyt duża koncentracja kwasu moczowego we krwi jest często przyczyną dny moczanowej. Często chorym na dnę zaleca się picie herbaty przygotowanej z nasion selera naciowego. (Nasiona te można kupić w sklepach ze zdrową żywnością .)Nasiona zawierają także olej działający jako naturalny środek odprężający.
Seler oczyszcza nerki i dzięki temu obniża poziom kwasu moczowego we krwi, który osadzając się w tkankach prowadzi do choroby stawów.
Korzystnie wpływa na pracę układu pokarmowego, pobudza przemianę materii.
Amerykański Instytut Narodowy zajmujący się badaniami nad rakiem zaliczył seler do grupy 10 produktów spożywczych o najsilniejszym działaniu przeciw nowotworowym. Zawarte w selerze związki flawonoidowe-apigeniny, witaminy ;C, E ,magnez, glutation wykazują działanie przeciwnowotworowe.
Apigeniny mają duże znaczenie w leczeniu raka piersi itp. Pobudzają obumieranie komórek nowotworowych hamują ich rozmnażanie.
Zawarte w selerze apigeniny wpływają korzystnie na funkcję rozrodczą mężczyzny, zapobiegają rozrostowi pewnych typów komórek nowotworowych w obrębie prostaty.
Seler obniża ciśnienie krwi, łagodzi migreny,-, wzmacnia układ nerwowy, pobudza łaknienie i jest środkiem pobudzającym popęd płciowy.
We Francji bardzo wierzy się we właściwości podniecające selera ,który wchodzi w skład napoju miłosnego ( Znane jest powiedzenie ''Gdyby mężczyźni wiedzieli, jaki efekt dają selery , zapełniliby nimi ogrody'')
Witamina B6 i kwas pantotenowy mają pozytywne działanie na psychikę i w połączeniu z występującym w selerze magnezem pomagają pokonać stres.
Zawartość potasu i fosforu sprawia ,że ma działanie odkwaszające .
Neutralizuje nadmiar kwasów żołądkowych i utrzymuje w równowadze gospodarkę kwasowo-zasadową organizmu.
Odkwaszające działanie selera oraz zawartość w nim substancji insulinopodobnych powoduje, że wskazany jest dla chorych na cukrzycę. ( należy pić sok z selera zmieszany pół na pól z sokiem z marchwi )
Zalecane są kuracje selerowe w dolegliwościach pęcherza, gośćcu ,artretyzmie. (gotuje się 2- 3 selery dziennie, pije otrzymany odwar ,można jeść także ugotowane selery)
Przy zakażeniu dróg oddechowych i chrypce pije się odwar z liści ( 50g liści na 1l wody , miesza się z mlekiem i pije na czczo ) itd.
Seler ma działanie lecznicze i łagodzące na dolegliwości, ale trzeba go spożywać z ostrożnością, gdyż może być przyczyną alergii pokarmowej. Poza tym może wywołać reakcje z antybiotykami i dziurawcem.

Wybór, przechowywanie i przygotowanie
Liście selera naciowego powinny być jasnozielone i niezwiędnięte. Kupując seler należy delikatnie ścisnąć jego środek- jeśli pojawi się ostry dźwięk- to znaczy ,że jest świeży. Po umyciu wkłada się do plastikowego woreczka, wcześniej spryskuje wodą , aby zachowana była świeżość i przechowuje w lodówce około dwóch tygodni.
Łodygi selera naciowego należy odciąć tuż przed podaniem Jeżeli mają być przygotowane wcześniej należy zanurzyć je w lodowatej wodzie godzinę przed podaniem.
Jadalne są wszystkie części selera naciowego. Listków można użyć do przyprawiania zupy lub potrawki.
Można szybko przygotować przystawkę z selera. Wystarczy napełnić 5 cm kawałki łodygi farszami j, jak np. twarożkiem z cebulą i szczypiorkiem, sałatką jajeczną czy z kurczaka. Można obgotować na małym ogniu w niewielkiej ilości wywaru, posypać żółtym serem i zapiekać.
W Stanach Zjednoczonych i w Kanadzie stosuje się seler naciowy do sałatek, dodaje do pieczeni, steków oraz przyrządza kanapki koktajlowe.
W kuchni francuskiej ,włoskiej popularny jest seler naciowy przyrządzany na różne sposoby w beszamelu ,duszony na maśle ,smażony w cieście.
Seler korzeniowy sprzedawany jest w dwóch wariantach; mniejsze korzenie -wczesną jesienią, a duże w okresie późniejszym. Seler po umyciu wkłada się do plastikowego woreczka i spryskuje wodą, co pozwoli zachować świeżość i przechowuje w lodówce do dwóch tygodni.
Seler można jeść na surowo lub po ugotowaniu. Na surowo najlepszy jest tarty z dodatkiem majonezu, pieprzu i soli .Gotowany nadaje się do piersi kurczaka.
W Polsce rozpowszechniony jest seler korzeniowy, który jest ważnym składnikiem włoszczyzny dodawanej do rosołu, jest też dobry na surówki w połączeniu z jabłkiem. Stanowi ważny składnik sałatek warzywnych .
Świeżo siekanych liści selera można użyć zamiast natki pietruszki.
Zmielone i wysuszone liście znajdują się w wielu mieszankach przyprawowych.
Rzymianie często wykorzystywali selery w swojej kuchni. Uważali ,że seler łagodzi skutki nadmiernego picia i dobrze działa na tzw. kaca.

Źródło: 'S.H ,Buhner ''Naturalny testosteron'', J. Górnicka ''Apteka natury, ''S .Schlett ''Czy wiesz ,co jesz?'', D .Grotto „101 produktów dla zdrowia i życia'' ,Reader's Digest ”Co pomaga a co szkodzi'', Reader's Digest ''Potęga warzyw'', B. Jakimowicz-Klein ''Jedzenie, które leczy''
Autor; Maria Szustakowska – Chojnacka, czł. JWIP.PL, kwiecień 2013 r.

Rej.714./Wspomaganie -15/2013.04.27/ JWIP.PL
Aktualizacja:2013.05.09, godz. 15:17