Jan Włodarek i Przyjaciele

Strona Główna

Nasz program

O nas

Forum

Galeria zdjęć

PIONIERZY

Kontakt

Artykuły:

Statystyka

Odwiedziło nas:
10454828
osób.

Oni są z nami:

Doping - szybka śmierć sportu. Rozmawiał: Wojciech Harpula

Szybka śmierć sportu
Rozmowa z Józefem Lipcem, filozofem, profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezesem Polskiej Akademii Olimpijskiej

Wojciech Harpula: Zasada fair play wymaga, by wszyscy sportowcy stający do rywalizacji mieli równe szanse. Czy zawodnik, który decyduje się na stosowanie niedozwolonego dopingu, bo jest przekonany, że jego rywale również tak robią, postępuje zgodnie z zasadą czystej gry?
Prof. Józef Lipiec: Taki sportowiec gra nie fair, niezależnie od tego, że jego rywale też grają nie fair. Zdarzają się we współczesnym sporcie sytuacje, ze na zawodach zbierają się sami szalbierze. Wtedy nie mamy już do czynienia z grą, ale paradą oszustów.
Każda gra opiera się na zasadach, które muszą wykluczać łajdactwo i kłamstwo. Z faktu, że inni oszukują, nie wynika, że ja jestem usprawiedliwiony. Jeżeli w biegu na 100 metrów startują sami dopingowicze, to można powiedzieć, że wszyscy mają równe szanse, ale jednocześnie wszyscy łamią prawo. Wtedy mamy do czynienia ze swoistą etyką, która obowiązuje w grupach przestępczych. Gangsterzy też stosują się do pewnych reguł, lecz z tego faktu nie wynika, że nie są gangsterami.

Wojciech Harpula: Czy legalizacja środków dopingujących nie byłaby dobrym rozwiązaniem? Wtedy nikt nie musiałby oszukiwać?
Prof. Józef Lipiec: Przyzwolenie na stosowanie środków dopingujących nie byłoby uczciwsze od sytuacji, jaką mamy obecnie, czyli wspólnych zawodników „czystych” i nieuczciwych. Legalizacja dopingu byłaby przyznaniem się do totalnej porażki. Konsekwencje takich decyzji byłyby nieobliczalne, i nie mówię tu tylko o zdrowiu sportowców. O legalizacji dopingu najczęściej mówi się w sensie przyzwolenia na jego stosowanie, pomijając bardzo ważny aspekt sprawy, o fundamentalnym dla sportu znaczeniu. Zasada fair play nie jest zasadą ściśle prawną, lecz etyczną. Można powiedzieć, że stanowi kwestię smaku obyczajowego. Zwycięstwo nie może być uzyskane w sposób nieuczciwy. To po prostu nie wypada. Sport jest po to, żeby oczyszczać obyczaje. Enklawa stadionu została wyłączona z normalnego życia po to, żeby ludzie sprawdzali, czy mogą być lepsi niż poza stadionem. Po to wymyślono sport.

Wojciech Harpula: Stadiony lekkoatletycznych są pełne, gwiazdy tej dyscypliny zarabiają miliony, a przecież teraz dowiadujemy się, że Marion Jones, Kelly White, Tim Montgomery czy sam Carl Lewis byli wielcy dzięki dopingowi...
Prof. Józef Lipiec: O roli dopingu w karierach lekkoatletów dowiadujemy się stopniowo. Oni już nie będą oklaskiwani. To samo dotyczy tych, którzy oszukiwali na igrzyskach w Atenach. Nikt nie darzył szacunkiem sportsmenek z dawnej NRD i tak samo dzieje się z idolami amerykańskiej lekkoatletyki, bo stopniowo okazuje się, że to także oszuści. Jednak czasami mam wrażenie, że „wielkie oczy”, które robią sportowcy przyłapani na dopingu, to szczery odruch. Etyka sportu w większej mierze dotyczy sztabów trenersko- medycznych niż samych zawodników. Czasami są oni tylko „królikami doświadczalnymi”, marionetkami w rękach specjalistów z wielu dziedzin i chyba nie mają pełnej świadomości, co ci specjaliści z nim robią.

Wojciech Harpula: Nie ma pan wrażenia, że idea fair play głosząca zasady umiaru, szlachetności i poszanowania reguł przeczy logice współczesnego widowiska sportowego, w którym liczą się rekordy, zainteresowanie widzów i zarobione pieniądze?
Prof. Józef Lipiec: W ramach współczesnej kultury masowej mamy do czynienia ze zjawiskiem równania w dół. Masy nie maja przekonania do tego, co zostało wypracowane i postanowione w społecznych elitach, a tam właśnie narodziła się idea fair play. Wartości trudne przebijają się zawsze z oporami, stawianymi przez „skrzeczącą pospolitość”. Jednak z faktu, że większość ludzi nie pragnie jakieś wartości, nie wynika nic dla tej wartości. Czyn moralnie wyższy z reguły
Nie może być normą, ale ludzie podziwiają taki właśnie postępek.
Z satysfakcją mogę stwierdzić, że ludzie na ogół dobrze trafiają ze swoimi gustami etycznymi. Nagradzają wdzięczną pamięcią tych, których uczynki były wzniosłe i piękne. Tak samo jest w sporcie. Zawodnicy często myślą, że kariera sportowa trwa tylko 5 czy 10 lat. A przecież starty i zwycięstwa to tylko preludium do ciągu dalszego. Ktoś, kto zdobył medale, po zakończeniu startów wchodzi w zupełnie nową rolę. Nie zdarza się, żeby oszust wszedł do Panteonu. Przeciwnie, spotyka się z pogardą i odrzuceniem, niezależnie od tego, ile pobił rekordów i ile pieniędzy zarobił. Musi głęboko chować medale.

Wojciech Harpula: Czy kibice oczekują od sportowców, żeby stosowali się do zasad czystej gry? Czy nie jest im obojętne, jakie są okoliczności zwycięstwa, byle tylko zwyciężali „nasi”?
Prof. Józef Lipiec: Oczywiście, że wielu odbiorców sportu reaguje na zasadzie plemiennych, szowinistycznych atawizmów i reprezentuje moralność Kalego, czyli jak my kogoś oszukamy, to jest dobrze, ale jak ktoś nas oszuka, to jest źle. Ta zasada stosowana jest w odniesieniu do bardzo wielu dziedzin życia i sportu rzecz jasna nie omija. Cieszymy się, że wygrywają „nasi”, bo w pewnym sensie wygrywamy „my”. Trudniej jest godnie przegrać. Przyzwoite zachowanie się po porażce ma większy walor niż nieuczciwe zwycięstwo.

Wojciech Harpula: Skąd sportowcy mają czerpać motywację, by być wiernymi zasadzie fair play? Przecież nie pomagają im w tym ani rywale, ani trenerzy, ani kibice.
Prof. Józef Lipiec: Sportowiec może po prostu sięgnąć do tego, co powiedziała mu matka i co wyczytał w książkach. Jeśli człowiek nie wie, jak postąpić, to niech postąpi tak, by nie musiał się potem wstydzić. Z moich obserwacji środowiska sportowego wynika, że młodzi zawodnicy wchodzą do tego świata jako osoby nieźle wychowane, posiadające wyniesiony z różnych źródeł zasób reguł przyzwoitego postępowania. Oni wiedzą, co jest dobre, a co złe.. Warto zapytać, czy sport ich czasem nie demoralizuje?
Większość sportowców wcześniej czy później zastaje postawiona wobec wyboru: czy lepiej być uczciwym i nie zarobić, czy postąpić nieuczciwie i zdobyć nagrodę. To jest konflikt między wartościami. Uważam, że można w sporcie zarabiać pieniądze w sposób godny bez naruszenia zasad fair play. Jeżeli komuś tak bardzo zależy na pieniądzach i nie zamierza szanować reguł czystej gry, to, po co chciał być sportowcem? Od razu mógł zostać gangsterem.

Wojciech Harpula: Jest pan w stanie wyobrazić sobie współczesny świat bez sportu?
Prof. Józef Lipiec: Oczywiście. Sport może odejść do muzeum, tak jak odeszło wiele innych dziedzin życia. Legalizacja dopingu oznacza dziką, prowadzoną bez żadnych reguł wojnę wszystkich ze wszystkimi i w konsekwencji szybką śmierć sportu. To jest możliwe. Trzeba pamiętać, że wielkie przestrzenie historii odbywały się bez tego, co dziś nazywamy sportem. Wybór jest taki: albo Olimpia, albo Colosseum. Jeśli nie będzie Olimpii, to pojawi się w to miejsce Colosseum. To już nie będzie sport, tylko cyrk. A jeżeli upadnie cyrk, to już nikt nie będzie po nim płakał.
Rozmawiał Wojciech Harpula
(„Rzeczpospolita” z dn. 3.03.2005 r.)

Nie należy rozpoczynać treningu siłowego pod wpływem środków dopingujących i odurzających. Przed wykonywaniem opisanych tutaj metod treningowych i ćwiczeń należy się skonsultować z lekarzem. Autorzy i właściciel strony JWIP.PL nie ponoszą jakiejkolwiek odpowiedzialności za skutki działań wynikających bezpośrednio lub pośrednio z wykorzystania informacji zawartych na tej stronie.

Ostatnie Artykuły