Nie lubimy początku jesieni. W pamięci mamy piękny okres lata, szczególnie ciepłe słoneczne dni, czas odpoczynku. A gdy z drzew spadają liście, tworząc na ulicach barwne kobierce, a na niebie nie pojawia się słońce, czujemy się przygnębieni. Ucieka radość życia. Czujemy się smutni i często ogarnia nas apatia. Jesteśmy senni, mamy wahania nastrojów, problemy z koncentracją, Nie mamy na nic ochoty, pojawia się wyraźny brak energii.

Te wszystkie objawy to sygnał, jesiennej depresji, naukowo określany, jako Sezonowe Zaburzenie Afektywne lub Nastroju, określanej mianem SAD (Seasonal Affective Disorder ). Na chorobę tę cierpi 3% naszego globu, kobiety zaś 4 razy częściej niż mężczyźni. Zaburzenia nastroju nie są postrzegane, jako stan zaburzeń psychicznych. Nie wymagają leczenia farmakologicznego. Dotyczy to także tych, który ćwiczą w siłowniach, a część z nich mieści się w pomieszczeniach piwnicznych.

Dlaczego tak się dzieje? Za te objawy sezonowej depresji odpowiada niewielki gruczoł- szyszynka ( należy do gruczołów wewnątrz wydzielniczych ). Hormonem wydzielanym przez szyszynkę jest melatonina. Komórki gruczołowe szyszynki wychwytują z krwi 5-hydroksytrypinę i metabolizują ją do melatoniny oraz związków pochodnych, Melatonina i jej pochodne metabolity wydzielane są do krwi i do płynu mózgowo-rdzeniowego. Wydzielanie szyszynki kontrolowane jest przez impulsy wysyłane przez siatkówkę oka. Pod wpływem światła siatkówka wysyła impulsy nerwowe biegnące przez nerwy wzrokowe itd. Synteza i wydzielanie melatoniny do krwi są stale hamowane w ciągu dnia wtedy, gdy światło pada na siatkówkę. Pod wpływem mniejszej ilości docierających do nich promieni słonecznych produkuje więcej melatoniny- hormonu snu. Gdy zmniejsza się ilość naturalnego światła, zmienia się stężenie serotoniny, odpowiedzialnej za nastrój. Gdy jest jej mało, potęguje się smutek, rozdrażnienie, niechęć do różnych czynności, nawet przyjemnych.

Serotonina odpowiada za nasze samopoczucie psychiczne. Ma zasadnicze znaczenie w procesie antydepresyjnym. Powstaje na skutek enzymatycznych przemian aminokwasu L-tryptofanu. Ten niezbędny aminokwas jest używany przez mózg, wraz wieloma witaminami i minerałami do wytwarzania serotoniny, neuroprzekaźnika znajdującego się w mózgu.

Nie wszyscy odczuwamy zmiany aury jednakowo. Jeśli dolegliwości dręczą nas dłużej warto zwrócić się o poradę lekarską .Najskuteczniejszą metodą leczenia jesiennej depresji jest fototerapia, czyli oddziaływanie światłem. Metoda ta polega na dostarczaniu jak największej ilości światła naturalnego i uzupełnianie jego braków światłem pochodzącym ze specjalnych lamp antydepresyjnych. Powinno się ją rozpocząć od momentu zmiany czasu z letniego na zimowy.

Lampy do fototerapii są dostępne w Polsce Lampy Foto Vita poprawiają samopoczucie. Oczy naświetla się specjalną lampą emitującą jasne światło podobne do słonecznego, które pozbawione jest szkodliwego działania ultrafioletowego poprzez specjalny filtr. Po naświetlaniach, które przynoszą szybkie efekty, następuje regulacja zegara biologicznego i poprawia się samopoczucie.

Dużą rolę w walce z jesienna depresją odgrywa prawidłowa dieta bogata w magnez, żelazo, cynk, selen oraz witaminy z grupy B, A, C i E. Istotna jest również odpowiednia podaż węglowodanów, które pobudzają produkcję serotoniny. Najbardziej polecane są węglowodany złożone spożywane w postaci naturalnej, jak płatki zbożowe, pieczywo pełnoziarniste, owsianka. Węglowodany oczyszczane, jak wypieki a białej mąki nie są zalecane .Owoce, które jak wiadomo, są źródłem witamin i soli mineralnych, nie mają wpływu na poprawę funkcjonowania serotoniny. Jeśli spożywa się ciastka, czy czekoladę, należy potem zjeść kromkę razowego chleba.

Stwierdzono, że im więcej spożywa się węglowodanów złożonych, tym większy występuje poziom tryptofanu we krwi, tym samym mózg wytwarza więcej serotoniny.Aby zmniejszyć zły nastrój należy spożywać produkty wysokowęglowodanowe, niskobiałkowe i beztłuszczowe. Zlecana jest właściwa proporcja białka w stosunku do węglowodanów, a mianowicie; 1 część białka na 5 części węglowodanów.

Jest także wiele ziół, które mają działanie uspakajające, korzystnie wpływające na samopoczucie, jak; rumianek, melisa, kwiat głogu itd.

Nie należy również zapominać, jak ważne znaczenie ma aktywność fizyczna, zajęcia aerobiku, pływanie w basenie, marszobiegi w terenie czy długie spacery. Warto też spędzać czas w gronie miłych osób, aby odsunąć zły nastrój.

W opisie hormonu melatonina korzystałam z książki prof. dr. hab. Władysława Z. Tkaczyka - ''Fizjologia człowieka w zarysie'' PZWL.
Autor: Maria Szustakowska - Chojnacka, listopad 2010
Rej.162/ medycyna 12/ 2010.11.02
Ostatnia aktualizacja 2010.11.08 godz. 06:40